Μανώλης Ι Παπαγρηγοράκης, Επίκ. καθ. Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιδρυτής και Πρόεδρος «Ινστιτούτο για το Παιδί – Μύρτις»
- Για την έκθεση "Μαραθωνοδρόμοι- Μαραθώνια Διαδρομή", Μαραθώνας, Νοέμβριος 2025 -
Την πέμπτη ημέρα των Α' Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, το 1896, δέσποζε το αγώνισμα του Μαραθωνίου δρόμου. Η επιθυμία της Ολυμπιακής επιτροπής να συμπεριληφθεί ένα αγώνισμα που να υπενθυμίζει το μεγαλείο της αρχαίας Ελλάδος, ήταν έμπνευση του φίλου του Πιερ ντε Κουμπερτέν, του Γάλλου φιλόλογου Μισέλ Μπρεάλ. Έκτοτε δεσπόζει το αγώνισμα του Μαραθωνίου δρόμου στους Ολυμπιακούς αγώνες μέχρι και σήμερα.
Τα συναισθήματα ενθουσιασμού και υπερηφάνειας των συμμετεχόντων αθλητών και θεατών της κλασικής Μαραθώνιας διαδρομής είναι αποτυπωμένα σε μια μεγάλη αλληλουχία αξιοζήλευτων πινάκων για τους Μαραθωνοδρόμους, του ταλαντούχου και πρωτοπόρου της φόρμας και του χώρου στον ζωγραφικό του τροπισμό, Αλέξανδρου Παπακωνσταντίνου.
Με τη «φαντασία» της πινελιάς του και της ιδιαίτερης παλέτας του, ο Αλέξανδρος Παπακωνσταντίνου έχει καταφέρει να μας ενώσει, σαν μια γέφυρα χιλιάδων ετών, με τη μικρή Αθηναία της εποχής του Περικλή, τη Μύρτιδα, Πρέσβειρα του ΟΗΕ για τους στόχους των «Φίλων της Χιλιετίας», σε ένα έργο του με τον δρομέα της είδησης της νίκης επί των Περσών, Φειδιππίδη.
Η επιτυχία και η συμβολή του Αλέξανδρου Παπακωνσταντίνου είναι ότι με τα έργα του μας φέρνει πιο κοντά στην ιστορία της Αρχαίας Ελλάδος και στα νοήματα που φέρουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες.
Manolis I. Papagrigorakis, Asst. Prof. University of Athens, Founder and President of the "Institute for the Child - Myrtis"
- For the exhibition "Marathon Runners - Marathon Route", Marathon, November 2025 -
On the fifth day of the first modern Olympic Games in Athens in 1896, the event of the Authentic Marathon Course was prominent. The Olympic Committee's desire to include an event that would evoke the grandeur of ancient Greece, has inspired Pierre de Coubertin's friend, French philologist Michel Bréal, who suggested that this event should be included in the Olympic Games. Ever since, the Authentic Marathon Course has been a prominent event of the Olympic Games.
The emotions of excitement and pride experienced by both athletes and spectators participating in the Authentic Marathon Course are vividly depicted in a remarkable sequence of paintings by Alexandros Papakonstantinou -a talented artist and a pioneer in both form and spatial interpretation through his unique painting tropism - inspired by the Marathon runners.
With the imaginative force of his brush and the distinctiveness of his palette, Alexandros Papakonstantinou creates a symbolic bridge stretching across millennia – linking us to the young Athenian girl of Pericles' era, Myrtis, a United Nations Ambassador for the Friends of the Millennium Development Goals, through a work of his featuring Pheidippides, the runner who announced the victory over the Persians.
Papakonstantinou's great accomplishment and contribution is that, through his work, he brings us closer to the history of Ancient Greece and the significance of the Olympic Games.
Γιάννης Κολοκοτρώνης, καθηγητής Ιστορίας και Θεωρίας της Δυτικής Τέχνης, Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Δ.Π.Θ.
"Οι τροπισμοί του Αλέξανδρου Παπακωνσταντίνου"
- Για την έκθεση "Μαραθωνοδρόμοι- Μαραθώνια Διαδρομή", Μαραθώνας, Νοέμβριος 2025 -
Η πρόσφατη σειρά Μαραθωνοδρόμοι του Αλέξανδρου Παπακωνσταντίνου είναι μια νέα θεματική ενότητα των τροπισμών του, ένας άλλος τρόπος πρωτότυπης οργάνωσης του βλέμματος και της μορφής μέσω της αναλογικής και της ψηφιακής ζωγραφικής. Στους αρχαίους και νεότερους αθλητές μακράς αντοχής η κίνηση σκηνοθετείται. Το χαρακτηριστικό σπατουλαριστό γαλάζιο που παρεμβάλλεται ανάμεσα στα σώματα είναι ο ενδιάμεσος χώρος που συμπυκνώνει τη «συγχρονικότητα»: μια αισθητή συμπλήρωση των κενών, που υποχρεώνει τον θεατή να μην αντιλαμβάνεται τις μορφές σαν στατικά στιγμιότυπα αλλά σαν διαδοχικές φάσεις μιας κίνησης που παραπέμπει σε κινηματογραφικό καρέ ή περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας. Η κίνηση δεν καθορίζεται απλά και μόνο από το περίγραμμα του σώματος, αλλά από την ένταση που αναπτύσσεται ανάμεσα στο σώμα και τον περιβάλλοντα χώρο, σαν το σώμα να ωθεί τον αέρα και τον κενό να του αντιστέκεται. Έτσι, η πολλαπλότητα των χώρων διασταυρώνονται, ώστε οι μυϊκές καταπονήσεις των αθλητών και τα σκιερά «κοψίματα» να αναδεικνύουν τη σχέση περισσότερο από το σχήμα.
Ο Παπακωνσταντίνου υιοθετεί έναν υβριδικό ρεαλισμό: το σχέδιο ως προϊόν της δεξιοτεχνίας και τη σύνθεση ως αλγοριθμική πράξη. Γι' αυτό, τα σώματα δεν είναι αμιγώς «ζωγραφικά» ούτε καθαρά «εικονικά» αλλά συμβιωτικά, που, μετά την ψηφιακή μοντελοποίηση, τους μετασχηματισμούς της κλίμακας και τις ελεγχόμενες παρεμβάσεις του φωτισμού, εγγράφονται στην επιφάνεια του μουσαμά. Ο καλλιτέχνης δεν επιστρέφει απλώς στην προοπτική αλλά την επανεφευρίσκει ως αλγοριθμικό εργαλείο σύνθεσης, δημιουργώντας έναν σύγχρονο, φωτεινό μετααναγεννησιακό χώρο και μετατρέποντας μια κοινότυπη εικόνα σε «τροπισμό της παρουσίας». Τα σώματα ντυμένα με χιτώνες και άλλοτε με σύγχρονες αθλητικές περιβολές, υπογραμμίζουν τη διαχρονικότητα του αθλήματος συγκροτώντας τους «τροπισμούς της διαχρονίας».
Η σειρά διαπραγματεύεται το πολιτισμικό φορτίο του Μαραθώνα. Δεν εξιδανικεύει απλώς το αθλητικό σώμα αλλά το υποτάσσει σε μια οικονομία πάθους, όπου το συναίσθημα πειθαρχείται από ρυθμό και μέτρο. Ο Παπακωνσταντίνου προτείνει έναν τρόπο να ξαναβρούμε την υλικότητα μέσα στη σύγχρονη ψηφιακή λαιμαργία, μετατρέποντας τις χειρονομίες σε ψηφιακά ελεγχόμενες εικόνες. Αυτή η «μετα-υλικότητα» δεν εκμηδενίζει το σώμα, αντιθέτως, το ενισχύει, συμπυκνώνοντας και αναδεικνύοντας μια εικονολογική πολιτική της αντοχής. Έτσι, ο Αλέξανδρος Παπακωνσταντίνου επιτυγχάνει ένα σπάνιο ισοζύγιο. Αποτίει φόρο τιμής σε μια αρχέγονη αφήγηση (το τρέξιμο ως πολιτισμικό συμβάν), ενώ ταυτόχρονα τη μετασχηματίζει σε σύγχρονη εικόνα διαπλοκής χώρου, χρόνου και τεχνολογίας. Οι Μαραθωνοδρόμοι δεν είναι μόνο εικόνες για να τις βλέπει ο θεατής. Είναι ρυθμοί για να τους σκέφτεται! Και αυτό, ακριβώς, εντάσσει τους Μαραθωνοδρόμους του Αλέξανδρου Παπακωνσταντίνου στα πλέον σταθερά τεκμήρια του σημερινού τεχνοτροπισμού: κάνει τη ζωγραφική να τρέχει μαζί με τον χρόνο της και μέσα από την κίνηση, να τον επαναπροσδιορίζει!
Yiannis Kolokotronis, professor of History and Theory of Western Art, Department of Architecture , Dimokritus University of Thrace.
- For the exhibition "Marathon Runners - Marathon Route", Marathon, November 2025 -
The recent series Marathon Runners by Alexandros Papakonstantinou constitutes a new thematic unit within his tropisms –another mode of original organization of gaze and form through the interplay of analogue and digital painting. In both ancient and modern endurance athletes, movement is not merely represented but staged. The characteristic spatula-like blue that intervenes between the bodies forms an interstitial space that condenses "synchronicity": a perceptible filling of voids that compels the viewer to perceive the figures not as static snapshots but as successive phases of motion reminiscent of a cinematic frame or a virtual reality environment. Movement is not determined solely by the outline of the body but also by the tension that develops between the body and the surrounding space, as if the body were pushing the air and the void were resisting it. Thus, a multiplicity of space intersects, allowing the muscular exertions of the athletes and the shadowy "cuts" to foreground relationship rather than mere shape.
Papakonstantinou adopts a hybrid realism: drawing as the product of virtuosity, and composition as an algorithmic act. The bodies are neither purely "painterly" nor entirely "virtual," but symbiotic entities that, following digital modeling, transformations of scale, and controlled interventions of lighting, are inscribed onto the surface of the canvas. The artist does not simply return to perspective; rather, he reinvents it as an algorithmic tool of composition, producing a contemporary, luminous, post-Renaissance space and transforming a commonplace image into a "tropism of presence." The bodies, at times clothed in tunics and at other times in modern athletic attire, underscore the timelessness of the sport, thereby constituting "tropisms of diachrony".
The series engages with the cultural weight of Marathon. It does not merely idealize the athletic body; it subjects it to an economy of passion in which emotion is disciplined by rhythm and measure. Papakonstantinou proposes a way of rediscovering materiality within today's digital voracity, converting gestures into digitally controlled images. This "meta-materiality" does not abolish the body; on the contrary, it strengthens it, condensing and foregrounding an iconological politics of endurance.
In this way, Alexandros Papakonstantinou achieves a rare balance. He pays homage to an archetypal narrative –running as a cultural event – while simultaneously transforming it into a contemporary image of interweaving space, time, and technology. The Marathon Runners are not merely images to be seen; they are rhythms to be thought. And this, precisely, situates Papakonstantinou's Marathon Runners among the most enduring testimonies of contemporary technotropism: painting that runs alongside its own time and, through motion, redefines it.
Χρύσανθος Χρήστου, καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης, Aκαδημαϊκός.
Δρ, Ντόρα Ηλιοπούλου - Ρογκάν, Ιστορικός της Τέχνης, Tεχνοκριτικός.
Αθηνά Σχινά, Ιστορικός της Τέχνης, καθηγήτρια ΕΚΠΑ
Ελένη Καπλάνη - Κοκκίνη, Ιστορικός της Τέχνης
Ήρα Παπαποστόλου, Ιστορικός και κριτικός Τέχνης
